Kulturni identitet predstavlja deo nematerijalnog kulturnog nasleđa zajednica u kojima je kreiran, što lepo ilustruju običaji koji i danas žive u lokalnim zajednicama okoline Bora. Formirani u davnoj prošlosti i prenošeni usmenim putem ovi običaji predstavljaju veoma značajna nepisana pravila ponašanja i mišljenja, duboko usađena u kolektivno pamćenje. Pojedini običaji sastavni su deo programa Kulturno umetničkih društava na manifestaciji „Susreti sela 2023“.
U susret najvećem i najradosnijem hrišćanskom prazniku – Uskrsu, prezentovaćemo segment programa KUD „Stol“ iz Bučja, koji su na ovogodišnjoj manifestaciji prikazali uskršnju običajnu praksu pričešća, karakterističnu za svoju zajednicu.
Vlaško stanovništvo Uskrs naziva Pašće. Rano izjutra članovi porodice stanu na busen trave postavljen ispred kućnog praga, okrenu se prema istoku, prema suncu, pričeste se cvetom drena, koprivom, vinom, uskršnjim jajetom i hlebom (svi sastojci se stave u sud izmrve i preliju vinom), prekrste se i okrenu tri puta u krug, a zatim iskorače napred, prema suncu. Poznato je da narodna religija predstavlja rezultat dugotrajnog suživota i međusobnih uticaja predhrišćanskih oblika religioznosti i hrišćanskih religijskih učenja i praksi. Uskršnji praznici zauzimaju posebno mesto u prolećnom ciklusu narodnih običaja. Hrišćanska crkva je u davnoj prošlosti usvojila neke paganske rituale, hristjanizovala ih i vezala za svoj najveći praznik. Tako je Isus Hrist primio atribute predhrišćanskog božanstva Sunca koje umire i ponovo se rađa. Narodna religija Vlaha ima duboke korene u prehrišćanskim religijama, a do danas su u običajima sačuvani mnogi slojevi arhaičnih kultura ovog područja Balkana.
Ovim kratkim osvrtom na običajnu praksu koju uspešno čuvaju seoska Kulturno umetnička društva, Centar za kulturu svim dragim prijateljima želi srećan Uskrs!
Autor teksta: Suzana Mijić, muzejski savetnik – dipl. etnolog
